Per periode van de Chronologie zijn vermeld de gezelschappen en v.l.n.r.: jaar van de première, toneelstuk, auteur, de rol (toneel, televisie en film), het gezelschap, regies (R) en decors (D) van Van Dalsum. In navolging van Plekker 1983 zijn de belangrijkste reprises in de lijst opgenomen. Alleen de televisierollen in zelfstandige TVdrama's zijn vermeld. Niet vermeld zijn de rollen in de vele TVregistraties van toneelvoorstellingen en de veelvuldige radio-optredens.  De gecursiveerde voorstellingen zijn besproken in de Chronologie: zie ook Register personen en stukken.

 

Jeugd: 1889 - 1909/ 0 - 20 jaar

 

Jaar, toneelstuk, auteur, rol, gezelschap, regie (R) en decor (D)
1908  De koopman van Venetië, Shakespeare, de prins van Marokko/De Doge

1908  Janus Tulp,Van Maurik,een Schipper, Hollands Toneelgezelschap Van Lier
1909  Lucifer, Vondel, Lucifer, Amsterdamse Vondelvereniging

 

Het metier: 1909 - 1914/ 20 - 25 jaar
HT    Het Tooneel o.l.v. Royaards

 

rollen_t332

Van Dalsum debuteerde bij Royaards in 1909 als de (rechter) engel Rafaël in Adam in ballingschap. Twee jaar later (1911) speelt hij in dat stuk de hoofdrol Adam met Jacqueline Royaards-Sandberg als Eva.

 

Jaar, toneelstuk, auteur, rol, gezelschap, regie (R) en decor (D)
1909  Adam in ballingschap, Vondel, Rafaël/Uriël, HT
1909  De vrolijke vrouwtjes van Windsor, Shakespeare, Simpel, HT
1909  Elckerlyc, anoniem, Cracht, HT
1909  Mercadet, De Balzac, Goulard, HT
1910  De barbier uit Sevilla, Beaumarchais, Wakker, HT
1910  Lucifer, Vondel, Uriël/1e Luciferist, HT
1910  Trilby, naar Du Maurier, Antony/Hertog de la Rochemartel/Lorimer (1911), HT     
1911  De gordel van Hippolyta, Roelvink, scheepsvolk/Deiphilos, HT
1911  De opstandelingen, Henriëtte Roland Holst, Radom/Petroff, Opstandelingen-gezelschap
1911  Adam in ballingschap, Vondel, Adam, HT
1912  Gijsbreght van Aemstel, Vondel, De bode, HT
1912  't Café'tje, Tristan Bernard, de gérant, HT
1912  De vijf Frankforters, Rössler, Van IJssel, HT
1913  Gijsbreght van Aemstel, Vondel, Broer Peter, HT
1913  Oedipus, Sofocles, een grijsaard, HT

1913  Arsène Lupin, De Croiset/Leblanc, een politieagent, HT
1913  Mijlpalen, Bennett en Knoblauch, Webster, HT
1913  Een vlinder op de pijnbank, Hemmerden/Neilson, George
Admanston
, HT
1914  Gijsbreght van Aemstel, Vondel, Broer Peter, HT
1914  Jonkvrouwe de la Seiglière, Sandeau, Jasmin, HT
1914  De student thuis, Van Eeden, Jan (Bolletje), HT
1914  Een midzomernachtsdroom, Shakespeare, Theseus, HT

 

 

Kunst is levensbesef: 1914 - 1921/ 25 - 32 jaar
KV    Koninklijke Vereniging Het Nederlands Toneel
GT    Het Groot Toneel o.l.v. Arbous, Van Dalsum, Gilhuys, Hissink, Sluyters
HT    Het Tooneel o.l.v. Royaards
RHT  Rotterdams-Hofstad Toneel o.l.v. Van der Lugt-Melsert

 

rollen_t333

1915 als de franc-tireur Durieux in De Pastoor van Neuvilette met Mien van Kerckhoven-Kling. In die voorstelling speelde C. van Schoonhoven de hoofdrol. Na diens overlijden kreeg Van Dalsum in 1917 voor het eerst de hoofdrol in de Gijsbreght van Aemstel.

 

Jaar, toneelstuk, auteur, rol, gezelschap, regie (R) en decor (D)
1914  Oud-Heidelberg, Meyer-Förster, Engelbrecht/Schölermann/Glanz (1916), KV
1914  De stedendwinger, Huf van Buren, Honthorst/1e Lakei, KV
1914  De derde man, Lopez, kelner, KV
1914  Jeanne Doré, Tristan Bernard, meneer Henry/gevangene/deurwaarder/gevangenbewaarder, KV
1914  Madame Sans-Gêne, Sardou/Morreau, Jasmin/Roustan/Neipperg (1915), KV
1914  Voerman Henschel, Hauptmann, Walther, KV
1914  Snijder Wibbel, Müller-Schlösser, Fitzkes/Simpel, KV
1914  Marguerite Gauthier, Dumas fils, Baron de Varville/ Duval (1916), KV

1914  Grote stadslucht, Blumenthal/Kadelburg, Bernard Gempe,  KV
1914  Papa, De Flers/De Caillavet, Charmeuil, KV

1914  De koopman van Venetië, Shakespeare, Lorenzo, KV
1914  Pro Domo, Van Riemsdijk, Johan/ Eigenaar Alcazar (1915)/Goliath (1916), KV
1915  Gijsbreght van Aemstel, Vondel, Broer Peter, KV
1915  De bruiloft van Kloris en Roosje, Buysero, Kloris, KV
1915  De opvlamming, Kistemaeckers, Julius Glogau/Procureur, KV
1915  De gulden riddertijd, naar Marlowe, Hufkes/Hufkes' zoon, KV

1915  De Pastoor van Neuvilette, Scheffer, Marcel Durieux, KV
1915  Een faillissement, Björnson, Sannaes, KV
1915  Londen en Parijs, naar Dickens, de eerste burger/Graaf de Fauchet, KV

1915  Hoge politiek, Skowronnek, Ottomar, KV
1915  Paria, Davies, Hugh Brown, KV
1915  Genadebrood, Turgenieff, Trembinzki, KV
1915  Mens en Oppermens, G.B.Shaw,Octavius Robinson, KV
1916  Gijsbreght van Aemstel, Vondel, Broer Peter, KV
1916  De blinde muur, Praga, Don Ludovico, KV
1916  De onbekende vrouw, Bisson, Lucien Fleuriot, KV
1916  De sabelpels, Misch/Cornelius, Berthier, KV
1916  Een Amsterdamse jongen of Het Buskruitverraad in 1622, Van lennep, Jorden, KV
1916  Narcis, Brachvogel, Dubarry, KV
1916  De Gecroonde Leersse, De Swaen, Keizer Karel, KV
1916  Caezar en Cleopatra, G.B. Shaw, Pothinus, KV
1916  Lodewijk XI, Schimmel, Coitier, KV
1916  Het lied van alle tijden, Scheffer, d’Evreux, KV
1917  Gijsbreght van Aemstel, Vondel, Gijsbreght, KV
1917  Een wereld waarin men zich verveelt, Pailleron, Toulonnier, KV
1917  Adrienne Lecouvreur, Scribe/Legouvé, de prins van Bouillon, KV
1917  De wilde eend, Ibsen, Gregers Werle, KV
1917  Sint-Jansvuur, Sudermann, Hafke, KV
1917  Opstanding, Tolstoi, de kapitein/Simonson, KV
1917  De candidatuur van Bommel, J. de Koo, Schreuder, KV
1917  Armoede, Wildgans, de vreemdeling, KV
1917  Joseph in Dothan, Vondel, Ruben, Ghesellen van den Spele  R
1917  Triplepatte, Tristan Bernard/Godfernaux, de burgemeester, KV

1918  Jonkvrouwe de la Seiglière, Sandeau/Regnier de la Brière, Jasmin, HT
1918  Faust, Goethe, de heer/de boze geest/stemmen, HT
1918  Joseph in Dothan, Vondel, Ruben, Ghesellen van den Spele
1918  Othello, Shakespeare, Othello, GT
1918  Eenzaam, Fabritius,Controleur Kreemer, GT  R
1918  Het vuur dat loutert, Monet, dagbladredacteur Hervé, GT
1918  Jeanne d'Arc de maagd van Orléans, Schiller, Karel VII,  GT
1919  Een Florentijnese tragedie, Oscar Wilde, ?, GT

1915  Genadebrood, Turgenieff, Trembinzki, KV
1915  Mens en Oppermens, G.B.Shaw,Octavius Robinson, KV
1916  Gijsbreght van Aemstel, Vondel, Broer Peter, KV
1916  De blinde muur, Praga, Don Ludovico, KV
1916  De onbekende vrouw, Bisson, Lucien Fleuriot, KV
1916  De sabelpels, Misch/Cornelius, Berthier, KV
1916  Een Amsterdamse jongen of Het Buskruitverraad in 1622, Van Lennep, Jorden, KV
1916  Narcis, Brachvogel, Dubarry, KV
1916  De Gecroonde Leersse, De Swaen, Keizer Karel, KV
1916  Caezar en Cleopatra, G.B. Shaw, Pothinus, KV
1916  Lodewijk XI, Schimmel, Coitier, KV
1916  Het lied van alle tijden, Scheffer, d’Evreux, KV
1917  Gijsbreght van Aemstel, Vondel, Gijsbreght, KV
1917  Een wereld waarin men zich verveelt, Pailleron, Toulonnier, KV
1917  Adrienne Lecouvreur, Scribe/Legouvé, de prins van Bouillon, KV
1917  De wilde eend, Ibsen, Gregers Werle, KV
1917  Sint-Jansvuur, Sudermann, Hafke, KV
1917  Opstanding, Tolstoi, de kapitein/Simonson, KV
1917  De candidatuur van Bommel, J. de Koo, Schreuder, KV

1917  Armoede, Wildgans, de vreemdeling, KV

1917  Joseph in Dothan, Vondel, Ruben, Ghesellen van den Spele  R
1917  Triplepatte, Tristan Bernard/Godfernaux, de burgemeester, KV
1918  Jonkvrouwe de la Seiglière, Sandeau/Regnier de la Brière, Jasmin, HT
1918  Faust, Goethe, de heer/de boze geest/stemmen, HT
1918  Joseph in Dothan, Vondel, Ruben, Ghesellen van den Spele

1918  Othello, Shakespeare, Othello, GT
1918  Eenzaam, Fabritius,Controleur Kreemer, GT  R
1918  Het vuur dat loutert, Monet, dagbladredacteur Hervé, GT
1918  Jeanne d'Arc de maagd van Orléans, Schiller, Karel VII,  GT
1919  Een Florentijnese tragedie, Oscar Wilde, ?, GT
1919  Salomé, Oscar Wilde,Herodes, GT
1919  De koopman van Venetië, Shakespeare, Salerino, KV
1919  Spoken, Ibsen, Manders, KV
1919  Don Carlos, Schiller, Medina Sidonia, KV
1919  De dienstknecht in huis, Kennedy, Robert Smith, KV
1919  Helden, G.B.Shaw, Petkoff,  KV
1919  Zeventien jaar, Dreyer, Werner von Schletlow, KV
1919  Professor Bernhardi, Schnitzler, Dr. Pflugfelder, KV
1919  Hamlet, Shakespeare, Claudius, KV
1920  De duivel, Molnár, Hans, KV
1920  Een huwelijk onder Lodewijk XV, Dumas, De generaal, KV
1920  De Schepper, Muller, Prof. dr. Hermann von Fabius, Het Hollands Toneel
1920  Dodendans der liefde, Przybyszewsky, Beck, RHT
1920  Julius Caesar, Shakespeare, Marcus Brutus, RHT
1920  De trouwring, Kahn, een zakenman, RHT
1921  Slachtoffers, Rutten, Lonneux, RHT
1921  Tartuffe, Molière, Cleante, RHT

 

Expressionisme: 1921 - 1929/ 32 - 40 jaar
HS    Haghespelers o.l.v. Verkade
VT    Verenigd Toneel o.l.v. Verkade en Verbeek

 

rollen_t334

In 1926 doet Van Dalsum de massaregie Ichnaton en in 1928 de massaregies Gas 1 en D.16.M.M., gigantische ondernemingen waaraan honderden studenten en anderen meedoen. In 1926 speelt hij de acteur Genesius in Genesius, een van zijn grote rollen. Het masker is van de beeldhouwer Hildo Krop, die ook de maskers maakte voor Van Dalsum's opzienbarende expressionistische maskerexperiment Vrouwe Emers grote strijd (1922).

 

Jaar, toneelstuk, auteur, rol, gezelschap, regie (R) en decor (D)
1921  ‘t Mosterdzaadje, Harwood, sir John Plumburry, HS
1921  Waarom trouwen?, Williams, Theodore, HS
1921  Een nacht in een herberg, Dunsany, Scott-Fortescue, HS
1921  Het eeuwige trio, Nolst, Herman Hoogstraten, HS
1921  De karos van den Bisschop, Mérimée, Thomas d’Esquivel, HS
1921  De gele mantel, Hazelton/Benrimo, Tai Fah Min, HS
1922  De dienstknecht in het huis, Kennedy, Dr. William Smythe, HS
1922   Njoe, Dymow, de echtgenoot, HS
1922  Vrouwe Emers grote strijd, Yeats,de geest van Cuchulain, eigen beheer i.s.m. HS  R
1922  Hamlet, Shakespeare, Claudius, HS

1922  De gele mantel, Hazelton/Benrimo,Tai Fah Min, HS
1922  Het teken des kruises, Barretty/Wilson,Marcus Superbus, HS
1922  Macbeth, Shakespeare, Macduff,  HS
1922  Naar ‘t u lijkt, Shakespeare, de oude hertog, HS

1923  Een blijspel vol verwarring, Shakespeare, Aegeon, HS
1923  De vertraagde film, Teirlinck, de man, HS, D in eigen beheer
1923  Een mirakelspel van Onze Lieve Vrouwe, Koster, de bode,  HS
1923  De gebroeders Karamazow, Dostojevski, Dmitri, HS
1923  Elckerlyc, anoniem, die Doot, HS
1923  De eenzame weg, Schnitzler, Julian Fichtner, HS
1923  Hamlet, Shakespeare, Claudius, HS
1923  Macbeth, Shakespeare, Macduff,  HS
1923  Naar t u lijkt, Shakespeare, de oude hertog, HS
1923  Bouwmeester Solness, Ibsen,Solness, HS  R
1923  Nachtasyl, Gorki, de toneelspeler, HS
1924  De wonderlijke avonturen van Mijnheer Prikkebeen, Eugène Gilhuys, HS  R
1924  De arme onder de trap, Ghéon, Euphemianus, HS
1924  Twee zonen, Schlumberger, Didier, HS  R
1924  Hamlet, Shakespeare, Claudius, HS
1924  Romeo en Julia, Shakespeare, Broeder Laurens, HS
1924  Een blijspel vol verwarring, Shakespeare, Aegeon, HS
1924  De gardeluitenant, Molnár, De toneelspeler, VT
1924  Naar t u lijkt, Shakespeare, de oude hertog, VT
1924  De gele mantel, Hazelton/Benrimo, Tai Fah Min, VT
1924  Vrouwe Emer, Yeat, het lichaam van Cuchulain, In eigen beheer i.s.m.VT  R
1924  Het ontoegankelijk licht, Van Holk, Tambaäl, VT  R

1924  St.Joanne, G.B.Shaw, Robert de Baudricourt/De inquisiteur,VT
1925  Gijsbreght van Aemstel, Vondel, Gijsbreght, VT
1925  De woonschuit, Defresne, Van Goon, VT
1925  Bouwmeester Solness, Ibsen, Solness, VT  R
1925  Liliom, Molnár,Liliom, VT  R  D

1925  Nachtasyl, Gorki, de toneelspeler, VT
1925  Naar 't u lijkt, Shakespeare, de oude hertog, VT
1925  Hamlet (in modern kostuum), Shakespeare, Claudius, VT
1925  Een blijspel vol verwarring, Shakespeare, Aegeon, VT
1925  Romeo en Julia, Shakespeare, Broeder Laurens, VT
1925  Macbeth, Shakespeare,  Macduff, VT
1925  Adam in ballingschap, Vondel, Lucifer, VT  R

1925  Elckerlyc, anoniem, die Doot, VT
1925  Nataraja, C.de Dood, eigen beheer i.s.m.VT  R
1925  Alles komt terecht, Pirandello, Martino Lori, VT
1926  Gijsbreght van Aemstel, Vondel, Gijsbreght, VT
1926  Een van ons, Galsworthy, generaal Canynge,  VT
1926  Improvisaties in juni, Mohr,Tomkinoff, VT   R  Vertaling
1926  Julius Caesar, Shakespeare, Marcus Brutus, VT
1926  Hamlet, Shakespeare, Claudius, VT
1926  Naar ‘t u lijkt, Shakespeare, de oude hertog, VT
1926  Lanseloet van Denemarken, anoniem, Reinout, VT
1926  Ichnaton, Graedt van Roggen, Utrechtse Studenten  R
1926  De vertraagde film, Teirlinck, de man, VT
1926  Valse bankbiljetten, Defresne, minister Heertieg, VT
1926  Vrouwe Emer, Yeats, het lichaam van Cuchulain, eigen beheer i.s.m.VT  R
1926  Genesius, Ghéon, Genesius, VT
1927  Gijsbreght van Aemstel, Vondel, Gijsbreght, VT
1927  Tussen acht  en twaalf, Jefferson Farjeon, mr. Floyd, VT
1927  Njoe, Dymow, de man, VT

1927  De blauwe vogel van het geluk, Maeterlinck, de eik, VT
1927  Astrid, Böthlingk, Utrechtse Studenten  R
1927  Het Chinese landhuis, Osmond/Corbet, Yuan Sing, VT

1928  Gijsbreght van Aemstel, Vondel, Gijsbreght, VT
1928  Het adelaarsjong, Rostand, Seraphin Flambeau, VT
1928  Gas 1, Kaiser, De ingenieur, VT R  Vertaling
1928  Regen, Colton/Randolph, rev. Davidson, VT
1928  D.16.M.M., Franken, Delftse Studenten  R
1928  Nora, Ibsen, dr. Rank, VT
1928  Voorstad, Langer, de rechter, VT
1929  De vlucht, Galsworthy, Matt Denant, VT
1929  Maria Stuart, Vondel, hofmeester Melvin, VT

 


 

 

Levend toneel van onze tijd: 1929 - 1938/ 40 - 49 jaar
ONT  Oost-Nederlands Toneel o.l.v. Van Dalsum en Wijnand Frans
AT     Amsterdams Toneel o.l.v. Verkade en Van Dalsum
KV     Koninklijke Ver. Het Nederlands Toneel o.l.v. Royaards
ATV  Amsterdamse ToneelVereniging o.l.v. Van Dalsum, Defresne en Sternheim

 

rollen_t335

Twee maal in 1931 met ster-actrice Charlotte Köhler, die getrouwd was met zijn compagnon, de toneelschrijver August Defresne. Links als Cagliostro in Defresne's spannende gelijknamige stuk, waarvoor Van Dalsum een van zijn mooiste decors ontwierp. Rechts als Gustav Tutnichtgut in de typische Van Dalsum-voorstelling Misdadigers, waarvoor hij ook de imposante simultaandecors ontwierp.

 

Jaar, toneelstuk, auteur, rol, gezelschap, regie (R) en decor (D)
1929  De comedie van het geluk, Evreinov, dr. Fregoli, ONT  R  D
1929  De driestuiversopera, Brecht, Jack (Tiger) Brown, ONT  D
1929  Het Chinese landhuis, Osmond/Corbet, Yuan Sing, ONT
1929  Volpone, Jonson/Zweig, Volpone, ONT  R
1930  Liefde onder de olmen, O'Neill, Ephraim Cabot, ONT  D
1930  Een kameel gaat door het oog van de naald, Langer, ONT,  R

1930  Sherlock Holmes, Conan Doyle/Gillette, prof. Moriarty, AT
1930  De comedie van het geluk, Evreinov, Dr. Fregoli, AT  R  D
1930  De affaire Dreyfus, Refisch/Herzog, Labori, AT  R  D
1930  Beter dan vroeger, Pirandello, AT  D
1930  Majoor Barbara, G.B.Shaw, Andrew, AT
1931  Het adelaarsjong, Rostand, Seraphin Flambeau, AT
1931  Cagliostro, Defresne, Cagliostro, KV  D
1931  Misdadigers, Bruckner, Gustav Tunichtgut, KV  R  D
1931  Süss, de jood, Kornfeld, Remchinger, KV
1932  Gijsbreght van Aemstel, Vondel, Gijsbreght, KV  R
1932  Godzoekers, Rakasoff, Vrije Gemeente Jongeren Organisatie  R
1932  Faust 1, Goethe, Faust, KV
1932  In de groene papegaai, Schnitzler, Henri, ATV  D

1932  Blanco Posnets ware gedaante, G.B.Shaw, Blanco Posnet, ATV  R  D
1932  Het verleden ener vrouw, Pirandello, ATV  D
1932  De affaire Dreyfus, Rehfisch/Herzog, Piquart, ATV  R  D (zie 1930)

1932  De reis van Noach op de wateren, Obey, de man/de leeuw, ATV R  Vertaling Do  van Dalsum

1933  Circus Knie, Zuckmayer, Karl Knie, ATV  D
1933  Eindexamen, Dreyer, Brodersen,  ATV  R  Vertaling Do  van Dalsum
1933  Philoctetes, Sofocles, Vossius Gymnasium  R
1933  Bobby huilt ... Bobby lacht, Garai, ATV  D
1933  Marieken van Nieumeghen, anoniem, Moenen, ATV  R
1933  Schuld en boete, Baty/Dostojevski, Porphyrius, ATV  D
1933  Ph.A.E.A., Von Unruh, Samuel Morris,  ATV  R
1934  Gijsbreght van Aemstel, Vondel, Gijsbreght, ATV
1934  De drie appelbomen, Nielsen, Jon, ATV
1934  De eerste de beste, Monckton Hoffe, ATV  R
1934  De driestuiversopera, Brecht,  Brown, ATV  D (zie 1929)
1934  De revisor, Gogol, ATV  R  D
1934  De roman van John Loving, O'Neill, J. Loving, ATV  R  Vertaling Do van Dalsum

1934  Gele koorts, Howard/De Kruyf, Walter Reed, ATV
1935  Gijsbreght van Aemstel, Vondel, Gijsbreght, ATV
1935  Pygmalion, G.B.Shaw,  prof. Higgins, ATV  R
1935  Othello, Shakespeare, Othello, ATV  R
1935  Electra, Sofocles, Aigisthos, ATV  D
1935  De geborduurde bal, Si Hsiung, Wang Yun, ATV
1935  De beul, Lagerkvist, de beul, ATV  R
1935  De B21 vliegt om de wereld, Planten, Niels Hansen, ATV
1936  Gijsbreght van Aemstel, Vondel, Gijsbreght, ATV

1936  Het Chinese landhuis, Osmond/Corbet, Yuan Sing, ATV  R
1936  Biografie, Beherman, ATV  R  D
1936  De grote geus, Sjollema/Schmidt, Utrechtse Studenten  R
1936  St.Joan, G.B.Shaw, de inquisiteur, ATV
1936  Happy, B. en S. Spewack, ATV  R
1936  Een Midzomernachtsdroom, Shakespeare, Oberon, ATV  R  D
1936  Een vrouw in haar bloei, Amiel, ATV  R
1936  In Holland staat een huis, Nijhoff/Van Duinkerken, de hoogleraar, ATV
1937  Gijsbreght van Aemstel, Vondel, Gijsbreght, ATV  R  D  Choreografie Do van Dalsum
1937  Macbeth, Shakespeare, Macbeth, ATV  D
1937  De vrede, Aristofanes/Franken, Trygaeus, (t.g.v. opening toneelzaal AVRO-studio)
1937  Artisteningang, Kaufman/Ferber, Adolf Gretzl, ATV  R
1937  Terug naar Methusalem, G.B.Shaw, Lloyd Burge/ Burge Lubin, ATV  R  Vertaling Do van Dalsum
1937  De ekster op de galg, Teirlinck, Benedikt, Belgisch toneelgezelschap
1937  Gijsbreght van Aemstel, Vondel, Gijsbreght, ATV  R  D
1938  Het lied van het het meisje en de moordenaar, Ghéon, Baron de Craux/cipier, ATV
1938  Van den Vos Reynaerde, Veterman, ATV  R

 

Oorlogstijd: 1938 - 1945/ 49 - 56 jaar
HNT  Het Nederlands Toneel o.l.v. Van der Lugt Melsert
Studio (De) Studio o.l.v. Van Dalsum en Storm

 

rollen_t336

1939, links zijn debuut als filmacteur in Boefje (met Annie van Ees in haar glansrol Boefje) naar het gelijknamige boek van Marie (♂) Brusse, een van zijn vrienden uit Groet; rechts met zijn socialistische jeugdvriend en zakelijk leider Jo Sternheim in Lieve mensen. Van Dalsum zag de twee vissers in hun bootje als het laatste restje vrijheid bij de dreiging van de Tweede Wereldoorlog. Ook  het huis van kapitein Shotover in Het huis der gebroken harten (1940) staat symbool voor de inmiddels uitgebroken WOII.

 

Jaar, toneelstuk, auteur, rol, gezelschap, regie (R) en decor (D)
1938  Pater Malachius mirakel, Doherty, Robert Gillespie, HNT
1938  Don Carlos, Schiller, Philips II,  HNT  R
1939  Gijsbreght van Aemstel, Vondel, Gijsbreght, HNT  R  D
1939  Schijn en werkelijkheid, Carrol, T. Sherritt, HNT  R

1939  De moeder, Çapek,  de vader, HNT  R

1939  Ontwaking, Van Iependaal, Willem Ansing, Alg. Ned. Metaalbewerkers Bond
1939  De vrolijke vrouwtjes van Windsor, Shakespeare, Ford, HNT  R
1939  Boefje, M.J. Brusse, de pastoor, FILM
1939  Lieve mensen, Irwin Shaw, Philip Anagnos, HNT  R
1940  Gijsbreght van Aemstel, Vondel, Gijsbreght, HNT  R  D 1940  De zaak des konings, Morna Stuart, Thomas More, HNT  R
1940  Spel van liefde en dood, Rolland, Jerôme de Courvoisier, HNT  R
1940  Adam in Ballingschap, Vondel, Lucifer, ad hoc gezelschap, R  Choreografie Do van Dalsum
1940  Het huis der gebroken harten, G.B.Shaw, kapitein Shotover, Studio  R  D
1940  De sterkste, Winter, Henry Linden, Studio  R  D
1941  Eindexamen, Dreyer, Brodersen, Studio  R
1941  Het Chinese landhuis, Osmond/Corbet, Yuan Sing, Studio  R
1941  Maria Boodschap, Claudel, Anne Vercors, Studio  R  D
1941  Van den vos Reynaerde, Veterman, Bruun, Studio
1941  De getemde feeks, Shakespeare, Peruccio, Studio  R  D
1941  Dokter tegen wil en dank, Molière, Sganarelle, Studio
1944  Lucifer, Vondel, amateurgezelschap Het Masker  R (zie ook 1943)
1945  De Batavische gebroeders, Vondel, Nieuwe Maastrichtse Kunstkring  R  D  Kostuums
1945  Vrij Volk  Bataafsche dageraad, I Bataafse dageraad, Helman,
Brinno, V Het heden, Defresne, de schrijver, Toneelgroep 5 mei

 

Koning Lear: 1945 - 1953/ 56 - 64 jaar
START  St. Amsterdams Rotterdams Toneel o.l.v. Van Dalsum, Defresne, Sternheim
ATG  Amsterdams Toneel Gezelschap o.l.v. Van Dalsum, Defresne, Sternheim

 

rollen_t337

Links in 1949 bij zijn 40jarig toneeljubileum als Thomas Becket in De moord in de  kathedraal. Na dit hoogtepunt zette de neergang van het ATG in. Rechts zijn TV debuut in de eerste officiële Nederlandse televisie-uitzending De Toverspiegel (1951), waarin hij als Professor Video de elfjarige achterkleinzoon van de grote Louis Bouwmeester wegwijs maakt in het nieuwe medium.

 

Jaar, toneelstuk, auteur, rol, gezelschap, regie (R) en decor (D)

1945  De schending van Lucretia, Obey, de voorlezer, START  R  D Vertaling Do van Dalsum
1946  Gijsbreght van Aemstel, Vondel, Gijsbreght, START  R
1946  Paulus onder de Joden, Werfel, Gamaliël, START Choreografie Do van Dalsum
1946  Maria Boodschap, Claudel, Anne Vercors, START  R  D
1946  Het witte ros, Carrol, Matt Lavelle, START  R
1947  Gijsbreght van Aemstel, Vondel, Gijsbreght, START  R
1947  Driekoningenavond, Shakespeare, START  R  D
1947  Alkestis, Euripides, Herakles, START
1947  School der dapperen, Laurents, de dokter/kapitein Bittinger, START  R  D  Vertaling

1947  Richard III, Shakespeare,  Richard III, ATG  D
1948  Gijsbreght van Aemstel, Vondel, Gijsbreght, ATG  R

1948  Doden zonder graf, Sartre, ATG  R  D
1948  De comedie van het geluk, Evreinov, Dr. Fregoli, ATG  R  D
1948  Anno Christi 1948, Defresne, de schrijver, ATG
1948  Koning Lear, Shakespeare, koning Lear, ATG  D
1949  Gijsbreght van Aemstel, Vondel, Gijsbreght, ATG  R
1949  Elisabeth, koningin van Engeland, Bruckner, Philips II, ATG  R  D
1949  Een midzomernachtsdroom, Shakespeare, ATG  R
1949  De moord in de  kathedraal, T.S. Eliot, sir Thomas, ATG  R
1950  Gijsbreght van Aemstel, Vondel, Broer Peter, ATG  R  D
1950  De dood van een  handelsreiziger, Arthur Miller, ATG  R
1950  Mariken van Nieumeghen, anoniem, Moenen, ATG  R
1950  De getemde feeks, Shakespeare,ATG  R  D
1950  Dodendans, Strindberg, de kapitein, ATG
1951  Gijsbreght van Aemstel, Vondel, Rey van Burghzaeten, ATG  R  D
1951  De reis van Noach op de wateren, Obey, ATG  R
1951  Gelieve deze dame niet te branden, Fry, ATG  D
1951  Julius Caesar, Shakespeare, Julius Caesar, ATG  R
1951  De toverspiegel, Van Hemert/Koen/Werkman, Professor Video, TV
1951  Droom der gevangenen, Fry, Meadows, ATG
1951  Met eervol ontslag, Rattigan, Crocker-Harris, ATG  R
1951  Het hart vol sintels, Obey, de koning, ATG  R  D
1952  Gijsbreght van Aemstel, Vondel, Willebord/Rey van Burghzaeten, ATG  R
1952  Spaanse Brabander, Bredero, ATG  R
1952  Julius Caesar, Shakespeare, Studenten Rolduc  R
1952  Antigone, Sofokles, Kreoon, ATG

1952  Driekoningenavond , Shakespeare, Tobias Hikkenburg, ATG  R  D
1952  Onder de wilde vijgeboom, S. Spewack, ATG  R

1953  Gijsbreght van Aemstel, Vondel, Willebord/Rey van Burghzaeten, ATG  R
1953  Koning Lear, Shakespeare, koning Lear, ATG  D
1953  Beau sang, Roy,  ATG  R  D

 

Boven de strijd uitgegroeid: 1953 - 1964/ 64 - 75 jaar
HC    Haagse Comedie o.l.v. Laseur en Steenbergen
RT    Rotterdams Toneel o.l.v. Arnoldi
NC    Nederlandse Comedie o.l.v. Bentz van den Berg, Oster en De Meester
Th     Toneelgroep Theater o.l.v. Van Iersel en De Vries
TV    Televisie

 

rollen_t338

Links 1960, zijn magistrale vertolking van de oude bediende Firs, een kleine maar moeilijke rol, want bijna zonder tekst, in De kersentuin met Paul Steenbergen, Ida Wasserman en Bob de Lange, geregisseerd door de Russische Tsjechov specialist Peter (Pjotr) Scharoff. Scharoff: "Dalsum, so lieber Mensch. Wie ein Kind". Rechts zijn afscheid met Koning Lear (1964), een moeilijke opgave voor regisseur Joris Diels, want de Lear uit 1948 (regie Defresne) is overtroffen.

 

Jaar, toneelstuk, auteur, rol, gezelschap, regie (R) en decor (D)

1953  De storm, Shakespeare, Prospero, HC
1953  De getemde feeks, Shakespeare, RT  R
1953  De vuurproef, Arthur Miller, Damforth, NC   R  D
1954  Don Camillo, Walhain/Guareschi,Don Camillo, Th
1954  Maria Stuart, Schiller, William Cecil/baron van Burleigh, HC
1954  Van den vos Reynaerde, Veterman, Speelgroep Limburg  R
1954  Days without end, O'Neill, studenten Thomas Aquino  R  D
1954  Peer Gynt, Ibsen, Th  R  Choreografie Do van Dalsum
1954  Een midzomernachtsdroom, Shakespeare, Gat, HC
1955  Verdriet door verstand, Gribojedow, Pawel Afanasjewitsj Famoesow, HC
1955  Port Royal, De Montherlant, de bezoeker HC  R  D
1955  Er komt geen oorlog met Troje, Giraudoux, Priamus, HC  
1955  Koning Oidipous, Sofocles, Tiresias, NC
1955  Herodes, Herzberg, Th  R
1955  Escuriaal, De Ghelderode, de koning, HC

1955  Het proces om Jezus, Fabbri, Elia, HC
1955  Kerstavond, onbekend, AVRO TV
1956  Requiem voor een non, Faulkner, Gavin Stevens, HC
1956  De eerstgeborene, Fry, HC  R
1956  Rembrandt, Planten, Rembrandt, HC
1956  Marieken van Nieumeghen, anoniem, Th  R
1956  Inherit the wind, Lawrence/Lee, Matthew Harrison Brady, HC
1956  Toontje heeft een paard getekend, Lesley Storm, de grootvader, AVRO TV
1957  Driekoningenavond, Shakespeare,Malvolio, HC

1957  Moord op de onschuldigen, Saroyan, HC  R
1957  De Zwarte rechter, M. Hutton, Ti-Ren-Tsjieh, HC
1957  Verloren zonen, onbekend, onbekend, AVRO TV
1957  De tuinschuur, Greene, eerwaarde William Callifer, HC
1957  Hamlet, Shakespeare, Polonius, HC
1958  Euridice, Anouilh, de vader van Orphé, AVRO TV
1958  Platonof, Tsjechov, Semjonowitsj Glagoljef, HC
1958  Shakuntala of de noodlottige ring, Kalidasa, Kanva, HC
1958  Het geschonden geweten, Cannan/Bost/Greene, HC  R
1958  De rechter van Zalemea, Calderon, Pedro Crespo, HC
1959  Antigone, Sofokles, Teiresias, HC
1959  Biedermann en dc brandstichters, Frisch, Schmitz, HC
1959  Sauls dood, Herzberg, Saul, HC
1960  De herberg, Hochwälder, Berullis, HC
1960  De kersentuin, Tsjechov, Firs, HC
1960  De donkere kant van de aarde, Rod Serling, kolonel Sten, KRO TV (zie 1961)
1960  Maria Boodschap gezelschap, Claudel, Alberdingk Thijm  R
1961  Richard III, Shakespeare, Edward IV (opgegeven), HC
1961  De kardinaal van Spanje, De Montherlant, De Cisnéros, HC
1961  Met eervol ontslag, Rattigan, Crocker, AVRO TV
1961  Spooksonate, Strindberg, Hummel, AVRO TV (zie 1961)
1961  De Sabijnse Maagdenroof, F. en P. van Schoenthan, Striese, VARA TV (zie 1961)
1962  De grot, Anouilh, de commissaris, HC
1962  De Barretts van Wimpole street, R. Besier, Edward Barrett, NCRV TV (zie 1961)
1963  De zaak Howard, R.Miller/C.P.Snow, G. H. Windslaw, HC

1963  Uitkomst, Heijermans, HC  R, overgenomen door Eric van Ingen
1964  Plantage Tamarinde, Hans Keuls, Sjon Jan van Leent, FILM
1964  Koning Lear, Shakespeare, koning Lear, HC

 

Schilder: 1964 - 1971/ 75 - 82 jaar

 

rollen_t339

Rechts als de zeegod Okeanos in de Griekse tragedie Prometheus (1967). Links bij de repetitie aandachtig luisterend naar regisseur Erik Vos (met bril) met Elisabeth Andersen en André van den Heuvel. Vos, later artistiek leider van toneelgroep De Appel: "Ik vind het een heel grote eer, dat hij onder mijn regie wil werken. Ik ben bij hem begonnen als anonieme vluchteling in de Gijsbreght". Daarna doet Van Dalsum nog televisie, o.a. De kleine zielen van Couperus (1969) en regisseert hij amateurgezelschappen. Zijn laatste optreden, symbolischer kan het niet, is als die Doot en Biechte in Elckerlyc in de Oude kerk in Delft, geregisseerd door Johan de Meester jr.

 

Jaar, toneelstuk, auteur, rol, gezelschap, regie (R) en decor (D)
1965  De storm, Shakespeare, Utrechtse Studenten R
1965  De leeuwerik, Anouilh, amateurs Alberdink Thijm R1967  Heeft geleden onder Pontius Pilatus, Paul Raynal, Hanas, BRT TV
1967  Prometheus, Aeschylus, Okeanos, ad hoc gezelschap Holland Festival
1967  Droom der gevangenen, Fry, amateurs Zoldertheater R  D
1969  De kleine zielen, Yvonne Keuls/Couperus, vader van der Welcke, AVRO TV
1969  Job, een tragedie, Felsenthal/Mok/Koning/Kallen, verteller, NCRV TV
1970  Nathan en Tabileth, Barry Bermange, Nathan, NCRV/BBC TV
1970  Dagboek van Anne Frank, Goodrich/Hackett, amateurs Wormerveer  R  D
1970  De koning der Joden, C.C. O'Brien/Koning/Felsenthal, Herodes, NCRV/BBC TV
1971  Elckerlyc, anoniem, Doot/Biechte, Stichting Delfesta

 

  Terug