|
Een gezelschap van amateurs in Maastricht heeft mij verzocht de regie op me te nemen. Wij hopen daar een nog niet eerder opgevoerd stuk van Vondel te brengen, namelijk ,,De Bataafse Broeders”. De inhoud daarvan blijkt ook nu nog actueel te zijn. Ik geloof, dat ik wel plezier in dit werk heb, want het spelers-materiaal in Limburg is lang niet slecht en de mogelijkheden zijn er groot. 1
De Batavische gebroeders van Vondel (1663) hebben een verbond met de Romeinen, maar de relatie verslechtert onder de tiran keizer Nero, die razzia's laat houden onder de Bataafse mannen in Outleger bij de Rijn, waarvan Forteius Capito stedehouder is. Ze worden per schip op transport gesteld door de Romeinse officier Fronto. Hun wanhopige vrouwen (het vrouwenkoor) smeken hun leiders, de broers Burgerhart en Julius, in te grijpen. Maar die vermijden een openlijke confrontatie. Dan klampen de vrouwen Fronto aan, die hierdoor argwanend wordt. Hij indoctrineert Forteius en insinueert hem dat de broers een gevaar voor Het Rijk zijn. Forteius laat ze door de krijgsraad veroordelen voor hoogverraad. Het lot beslist dat Julius wordt geëxecuteerd en Burgerhart door Fronto gedeporteerd wordt. 2
Van Dalsum zet in zijn kostuumschetsen de Romeinen een Duitse helm op, waardoor Nero een Hitler wordt, Forteius Capito een Seyss Inquart, Fronto een SSer en de Bataafse gebroeders, die bovendien hun vrijheid bij Nijmegen en Arnhem bevochten in de historische Opstand der Batavieren, de Nederlandse verzetsstrijders. In het stuk komt ook een onderduiker voor: het neefje van Burgerhart. Volgens de kostuumontwerpen spelen de amateurs in totaal 130 rollen. 3
"Naar Anep-Aneta meldt is op initiatief van de afd. Culturele Zaken van Militair Gezag te Maastricht onder auspiciën van de 'Nieuwe Maastrichtse Kunstkring' opgevoerd het spel 'De Batavische Gebroeders' van Joost van den Vondel, onder leiding van Albert van Dalsum. De galavoorstelling in de Stadsschouwburg, op 17 Mei, heeft de verwachtingen overtroffen, temeer daar het hier een uitvoering van amateur toneelspelers gold. Het spel, vooral van de Romeinse landvoogd en de beide leiders van de Batavische opstand, was zeer goed. Hetgeen Van Dalsum hier in korte tijd bereikt heeft, beantwoordt alleszins aan mogelijk te stellen eisen. De jonge componist Math. Niël heeft de muziek voor dit spel van Vondel geschreven. Deze muziek dringt zich niet op, maar onderlijnt het prachtige gesproken woord op voortreffelijke wijze. De reien, die ingestudeerd werden onder leiding van Mevrouw van Dalsum, Mej. A. de Visser en Mevr. Haacken, werden op sublieme wijze in dans en zang vertolkt. Het geheel was een experiment van bijzondere bekoring, temeer daar dit treurspel, dat betrekking heeft op de Romeinse overheersing, zeer toepasselijk is op de periode der Duitse bezetting. Het publiek bleek zeer dankbaar te zijn voor het gebodene" (Vrij Nederland, 1 juni 1945).
|