Mei 1951 brengt het ATG Gelieve deze dame niet te branden in regie van Cruys Voorbergh. Van Dalsum speelt niet mee, maar ontwerpt wel het decor. Het stuk van Christopher Fry is een romantische Shakespeariaanse komedie, die zich afspeelt in 1400, maar betrekking heeft op de door WOII veroorzaakte moedeloosheid, met een oorlogsvermoeide soldaat die het leven niet meer ziet zitten en een met verbranding bedreigde 'heks' die juist wil blijven leven.

 

koninglear_t145

Decorontwerp voor Gelieve deze dame niet te branden

met achterdoek en interieur. Collectie en foto TIN

 

Het interieur in het decor is conform het stuk laatgotisch Engels, maar de omlijsting is geïnspireerd op de kalender van het Franse getijdenboek Très riches heures du Duc de Berry uit 1410 van de gebroeders Van Limburg, waaruit de blauw-gele boogvorm met de dierenriem in gotische letters, het zonneteken en de kasteelvormen afkomstig zijn.

 

koninglear_t146

Très riches heures du Duc de Berry, detail van de maand maart. Bron Wikipedia

 

In december brengt Van Dalsum (regie) Het hart vol sintels (Don Juan ou l' homme de cendres) van Obey waarvoor hij ook het decor ontwerpt. Zijn keuze voor dit stuk wordt als een misgreep veroordeeld, ook door ATG sympathisant Van Domburg in De Tijd, die schrijft dat het stuk een moeilijk te geloven verzinsel is, dat nergens ontroerd. Ook criticus C. Nicolaï heeft "Van half acht tot over half twaalf in de schouwburg gezeten zonder één moment van waarlijke ontroering bij de lotgevallen van de existentialistische Don Juan, die liefheeft met een hart vol sintels, en het leven alsmaar loopt te ontkennen temidden van de vele vrouwen, die hem dat leven tot in zijn vurigste gedaante beschikbaar stellen. Ondanks het soms, en zeker bij de hoofdrol [Hans Culeman], voortreffelijke spel. ... Al zal ik dus door het Amsterdams Toneel Gezelschap zeker gerekend worden tot het (steeds groeiend) deel der pers, dat in (steeds groeiend) percentage 'theaterpolitiek voert tegen de vaste bespelers van de hoofdstedelijk schouwburg' [Nicolaï citeert Defresne], toch kan ik bij de terugblik op hun voorstelling van Een Hart vol Sintels van André Obey, alleen maar verdrietig zuchten: het was weer mis naar mijn smaak".

 

koninglear_t152

Van Dalsum's decorontwerp voor Het hart vol sintels, dat bij uitzondering met aquarel gemaakt is. Foto en collectie TIN

 

Jan Heyn jr. van De Telegraaf, die het ATG liever vandaag dan morgen ziet vertrekken, noemt de voorstelling een pretentieuze door Van Dalsum doodgeregisseerde ramp. Maar de schrijver en toneelrecensent Johan van der Woude  is juist lyrisch over het stuk. Hij schrijft  in zijn terugblik op het toneel van 1945 tot 1953: "Van Dalsum en de zijnen vertegenwoordigden een stijl van toneelspelen, die slechts uit een bij alle verschillen onmiskenbare geestelijke homogeniteit van de troep kon ontstaan, en daaruit werden voorstellingen geboren, die men van geen ander gezelschap meer zal kunnen zien; voorstellingen van stukken als [onder meer] Het hart vol sintels" (Woude 1954).

  Terug